Ιστορικό & Λογοτεχνικό Αρχείο Καβάλας
Ιστορία και Αποστολή
Το Ιστορικό & Λογοτεχνικό Αρχείο Καβάλας ιδρύθηκε το 1996 από τον Νικόλαο, Βίκτωρα και Παναγιώτα Ρουδομέτωφ, με στόχο την θεσμική οργάνωση της προσωπικής συλλογής του Νικολάου Ρουδομέτωφ, προέδρου του ΙΛΑΚ ως τον θάνατό του, το 2017. Την περίοδο αυτή η λειτουργία του καλυπτόταν οικονομικά από τους ιδρυτές του και από σπάνιες αρωγές της τοπικής αυτοδιοίκησης ή συναφών φορέων που ενίσχυσαν συγκεκριμένες δράσεις.
Μετά το θάνατο του ιδρυτή του, η αποστολή του ΙΛΑΚ επικεντρώνεται στους ακόλουθους στόχους:
- Τη συντήρηση, οργάνωση, ταξινόμηση και διαφύλαξη του υλικού της συλλογής του αποβιώσαντος ιδρυτού του,
- Την προαγωγή της επιστημονικής έρευνας αναφορικά με την περιοχή του Νομού Καβάλας, της ευρύτερης περιοχής της Μακεδονίας και Θράκης και των Βαλκανίων,
- Τη συντήρηση, ταξινόμηση, διαφύλαξη και χρήση του φωτογραφικού και εικονογραφικού υλικού και
- Την ανάπτυξη συνεργειών και συνεργασιών με πανεπιστημιακούς και ερευνητικούς φορείς τόσο της Ελλάδος όσο και του εξωτερικού, με απώτερο στόχο τη σε βάθος χρόνου διασφάλιση της διάσωσης του προαναφερθέντος υλικού.
Από τον Μάρτιο του 2018, Διευθύνων Σύμβουλος του ΙΛΑΚ είναι ο γιός του Νικολάου, Βίκτωρ Ρουδομέτωφ.
Βιογραφικό Νικολάου Β. Ρουδομέτωφ (1933 - 2017)
Ο Νικόλαος Β. Ρουδομέτωφ γεννήθηκε στην Καβάλα στις 28 Ιουλίου 1933. Γονείς του ήταν οι Βίκτωρ Ρουδομέτωφ, τοπογράφος μηχανικός, εμιγκρές Ρωσικής καταγωγής, και Αγγέλα Νισήμ. Ο Νικόλαος Ρουδομέτωφ ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην Καβάλα μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, την Κατοχή και τον Εμφύλιο Πόλεμο, και συνέχισε για ένα διάστημα τις σπουδές του στην τότε Δυτική Γερμανία. Το 1957, λόγω της κατάστασης της υγείας του πατέρα του Βίκτωρα, ο οποίος είχε εγκεφαλικό επεισόδιο που τον άφησε παράλυτο, αναγκαστικά διέκοψε τις σπουδές του και επέστρεψε στην Καβάλα όπου και δραστηριοποιήθηκε στον κατασκευαστικό τομέα. Ίδρυσε και διεύθυνε μέχρι το 1982 την Ανώνυμη Τεχνική Εταιρεία ΡΟΥΔΟΜΕΤΩΦ Α.Ε. Ως εργολάβος οικοδομών, έχτισε πολυκατοικίες στην πόλη της Καβάλας, την Νέα Ηρακλείτσα και την Νέα Πέραμο. Για χρόνια υπήρχαν δύο στάσεις λεωφορείων ΚΤΕΛ οι οποίες έφεραν το όνομα του, καθώς οι πολυκατοικίες του αποτέλεσαν σημείο αναφοράς στην αστική επέκταση της Καβάλας. Μετά το τέλος της οικοδομικής του δραστηριότητας διεύθυνε για πολλά χρόνια την εταιρεία εισαγωγής και διάθεσης χρωμάτων ζωγραφικής "Ρουδομέτωφ – Art & Color". Το 1963 παντρεύτηκε την Παναγιώτα Καλπίνη (Γρηγοριάδου) και το 1964 γεννήθηκε ο γιος τους Βίκτωρ. Ο Νικόλαος Ρουδομέτωφ υπήρξε για πολλά χρόνια ενεργό μέλος στο Ρόταρυ, συνιδρυτής και Πρόεδρος του Ομίλου Δυτικής Καβάλας, Paul Harris Fellow και Βοηθός Κυβερνήτης της 248ης περιφέρειας του Ρόταρυ. Τόσο σε προσωπικό επίπεδο όσο και μέσω του Ρόταρυ και συναφών φορέων εκτέλεσε εκτεταμένο φιλανθρωπικό έργο, όπως πχ η αποστολή υλικού στην ελληνική κοινότητα της Βορείου Ηπείρου στις αρχές της δεκαετίας του '90, αλλά και η στήριξη του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως.
Υπήρξε επίσης σημαντικός συλλέκτης και συγγραφέας ή/και επιμελητής έργων καθώς και άτομο με μεγάλη δημόσια παρουσία στην πνευματική ζωή της πόλης, βλ. σχετικά βίντεο που υπάρχουν στην ιστοσελίδα του ΙΛΑΚ. Οι πρώτοι φάκελοι με αρχειακό υλικό έχουν χρονολογία συλλογής 1959, ενώ από το 1965 άρχισε η συστηματική εργασία περισυλλογής και διάσωσης ιστορικών τεκμηρίων της περιοχής. Πρέπει να σημειωθεί ότι διετέλεσε επίσης για πολλές δεκαετίες φανατικός συλλέκτης πετρωμάτων, γραμματοσήμων, νομισμάτων, βιβλίων, χαρτών, καρτ ποστάλ, CDs & DVDs. Με την συνταξιοδότηση του το 1997, αποφάσισε να ιδρύσει το Ιστορικό & Λογοτεχνικό Αρχείο Καβάλας (ΙΛΑΚ) ως αστική εταιρεία μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Διετέλεσε Πρόεδρος του ΙΛΑΚ έως το θάνατο του στις 27 Οκτωβρίου 2017.
Μέσω του ΙΛΑΚ, ο Νικόλαος Β. Ρουδομέτωφ εξέδωσε μεταξύ του 1997 και του 2017, μια σειρά από συγγράμματα, αλλά και πρακτικά συνεδρίων, και άλλα έργα. Η πρώτη του συγγραφική παρουσία γίνεται το 1991 με την έκδοση του βιβλίου για τα τοπικά νομίσματα της ύστερης Οθωμανικής περιόδου, ενώ ένα από τα πρώτα έργα που δημοσιεύονται από το ΙΛΑΚ αφορά τον Κώδικα της Δημογεροντίας της Καβάλας των ετών 1895 - 1908. Επειδή οι δραστηριότητες είναι πολλές υπάρχει κατάλογος με αναλυτική παρουσίαση αυτων στην παρούσα ιστοσελίδα. Επιπλέον αυτού του έργου ο Νικόλαος Ρουδομέτωφ συνέγραψε επίσης σειρά παρουσιάσεων και δημοσιεύσεων από την δεκαετία του '80. Έλαβε μέρος ως εισηγητής σε πολλά Ελληνικά και διεθνή συνέδρια όπου και παρουσίασε πηγές και στοιχεία της τοπικής ιστορίας της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, με επίκεντρο τις πόλεις Δράμα - Καβάλα - Ξάνθη. Επί του παρόντος δεν υπάρχει διαθέσιμη πλήρης εργογραφία του.
Ξεχωριστή μνεία πρέπει να γίνει στα τρία συνέδρια Βαλκανικής και τοπικής ιστορίας τα οποία οργάνωσε μέσα από το ΙΛΑΚ (2001, 2005 και 2010), των οποίων τα πρακτικά επιμελήθηκε ο ίδιος προσωπικά, και τα οποία είναι διαθέσιμα μέσω του ΙΛΑΚ. Στα πρακτικά των συνεδρίων έχουν δημοσιεύσει εργασίες τους δεκάδες Έλληνες και ξένοι πανεπιστημιακοί και ερευνητές. Επίσης σημαντικής σημασίας είναι το πολύτομο έργο του «Τετράδια Βουλγαρικής Κατοχής», το οποίο αποτελεί σημαντική πηγή για την τοπική ιστορία του 20ου αιώνα. Ιδιαιτέρως πρέπει να αναφερθεί η συνεργασία του ΙΛΑΚ με ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια (ΑΠΘ, ΔΠΘ, Πανεπιστήμιο Κύπρου κ.ά.) και Ιδρύματα. Το έργο του τόσο σε προσωπικό επίπεδο όσο και μέσω του ΙΛΑΚ, έχει γίνει αντικείμενο δημόσιου επαίνου. Ο Δήμος Καβάλας τον τίμησε μετά θάνατο (24/11/2017), ενώ σχετικοί έπαινοι είχαν δοθεί επίσης από την Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών και άλλους φορείς.